Wij geloven in een kerk die met alle generaties leven brengt in de wereld

Aan de hand van zes waarden helpt Samen Jong jouw kerk op weg naar het zijn van een geloofsgemeenschap waarin ook jonge generaties zich thuisvoelen. Daar leren zij het leven in al zijn volheid ontdekken én doorgeven.Met een praktisch en inspirerend boek én allerlei ondersteunende trainingen en materialen, helpt het netwerk van Samen Jong jou en jouw geloofsgemeenschap steeds een stap verder. In een handige e-mailreeks maak je stap voor stap kennis met de zes waarden:

Wat is Samen Jong (oorspr. Growing Young)?

Wat hebben kerken nodig om aantrekkelijk te zijn voor jongeren? ‘Growing Young’ is een Amerikaans onderzoek naar wat kenmerkend is voor geloofsgemeenschappen met actief betrokken jongeren tussen de 15 en 29 jaar. We vatten het onderzoek voor je samen.

Wat als eerste opvalt, is dat de aantrekkingskracht van een kerk niet per se te maken heeft met de omvang van een gemeenschap. Ook de gemiddelde leeftijd van gemeenteleden heeft geen beslissende stem. Je kunt zelfs de enige jongere in een gemeente zijn en je thuis voelen. Ook de ligging van de kerk (platteland of stad) en het karakter (traditioneel of hip), het budget en zelfs de liturgie zijn niet de belangrijkste factoren. Aansluiten bij de belevingswereld van jongeren, goede muziek en een hippe spreker kunnen bijdragen om aantrekkelijk over te komen, maar zijn niet essentieel voor jongeren om betrokken te blijven. Essentieel zijn volgens de onderzoekers van Growing Young zes kenmerken die niet los van elkaar kunnen worden gezien.

1. Geef leiderschap door

Leiders moeten niet alles zelf willen doen. Jongeren hebben talenten die Gods koninkrijk zichtbaarder, mooier en rijker maken. Jongeren willen niet alleen consumeren, maar ook meedoen. Durf jongeren dan ook verantwoordelijkheid te geven. Geef ze de ruimte, zodat ze hun kwaliteiten kunnen ontwikkelen en zich kunnen inzetten. Essentieel daarbij is dat we jongeren goed begeleiden. De onderzoekers gebruiken het voorbeeld van ouders die de autosleutels aan hun kind geven nadat het zijn rijbewijs heeft behaald. Het kind krijgt waardering en verantwoordelijkheid, maar dat rijbewijs kreeg het niet zomaar. Het heeft eerst leren rijden.

2. Leef je in

Heb empathie voor de jongeren en begrijp en waardeer jongeren. Wees op de hoogte van wat er vandaag speelt. Houd van ze en weet wat een jongere persoonlijk bezighoudt. Probeer te begrijpen wat het betekent om vandaag jong te zijn. Verplaats je in het leven van jongeren in plaats van hun leefwereld te veroordelen en te bekritiseren. Dit betekent niet dat je het met alles eens moet zijn, maar ga vooral met jongeren in gesprek.

3. Zet Jezus en zijn boodschap centraal

Als kerk mogen we Jezus en wat Hij zegt en doet centraal zetten. Dit betekent dat de focus minder ligt op abstracte dogma’s, formules en formulieren of op de traditie van de kerk. We mogen jongeren inwijden in een leven waarin Jezus en zijn boodschap centraal staan. Dit betekent niet dat de boodschap voor jongeren versmald of versimpeld moet worden. Jongeren willen geen geloof als ticket om in de hemel te komen. Ook willen jongeren niet dat het evangelie versmald wordt tot ‘zorg goed voor je naaste, want dan zal God voor jou zorgen’. Of ‘leef moreel een goed leven, want dan is God er als je Hem nodig hebt’.

4. Werk aan een warme gemeenschap

Werk als kerk bewust aan een cultuur waarin men op elkaar betrokken is. Een warme gemeenschap waar jongeren zich gezien weten. Jongeren willen zich welkom voelen. Ze willen de ruimte om zichzelf te zijn en willen contact met andere generaties. Relaties zijn daarin belangrijker dan activiteiten. En binnen die relaties willen jongeren ook hun moeite, twijfel, ongeloof kunnen delen. Kerken worden uitgedaagd om vooral te investeren in vriendschappen, met leeftijdgenoten en daarnaast ook met gemeenteleden van andere leeftijden.

5. Geef de jeugd (en gezinnen) in alles aandacht

Dit blijkt het meest doorslaggevende kenmerk te zijn. Wanneer dit kenmerk ontbreekt, dan vergrijst de kerk. Voorkom dat het jeugdwerk geïsoleerd raakt van het gemeenteleven als geheel. Het jeugdwerk mag geen eiland zijn. Kies er als kerk bewust voor om jongeren en hun leefwereld centraal te zetten. Bekijk alle aspecten van gemeente-zijn vanuit jongeren. Als jongeren ervaren dat ze gewaardeerd worden en er aandacht is voor hen is, heeft dit een enorme uitwerking op de rest van de gemeente. Zoek naar creatieve manieren om hen te ondersteunen en hen te betrekken bij elk facet van de gemeenschap. Ouderen worden daarbij niet vergeten, maar de focus is erop gericht om generaties met elkaar te verbinden. Automatisch komen daarbij ook de ouders van de jongeren in beeld, omdat zij de meeste invloed op hen uitoefenen. Ondersteun ouders in de (geloofs)opvoeding, maar ook in hun huwelijk. Werk aan een cultuur waarin jongeren en hun gezinnen prioriteit hebben in visie, budget, werkers in de kerk en organisatie.

6. Wees relevant voor anderen

Focus als kerk niet op de zondagse eredienst, maar richt je op de samenleving waarin jongeren leven. Kerken die de wereld buiten de kerkmuren willen houden en haar veroordelen, worden door jongeren als vermoeiend ervaren. Jongeren willen betrokken zijn bij een gemeenschap die openstaat voor anderen en de cultuur waarin we leven. Waarin ruimte is voor de dialoog. Iedereen moet welkom zijn en de kerkelijke gemeenschap zou een weerspiegeling moeten zijn van de samenleving in de lokale context. Geloof is voor jongeren niet iets abstracts waarin alles is vastgelegd. Ze willen ontdekken wie ze zijn, waar ze bij willen horen, waar hun hart ligt en hoe ze dit het beste kunnen vormgeven in het dagelijks leven. Gezamenlijke missionaire/diaconale activiteiten (zowel dichtbij als ver weg) dragen daaraan nadrukkelijk bij.

Cultuurverandering

Door te focussen op deze zes kenmerken, kan een gemeenschap ontstaan die aantrekkelijk is voor jongeren (en ouderen). De antwoorden van jongeren laten zien dat persoonlijke relaties waarin ze zich gezien weten cruciaal zijn, maar ook dat ze verantwoordelijkheid willen en kunnen dragen als ze op basis van hun kwaliteiten worden ingezet. De kerkdienst speelt daarin voor jongeren overigens geen essentiële rol en als de kerkdienst wel genoemd wordt, wordt de muziek vaker genoemd dan de preek.

De kracht van Growing Young is dat het jeugdwerk niet gezien wordt als eiland, maar dat het gaat om heel de gemeente waarin men concreet werk maakt van verbondenheid. Juist in alles aandacht geven aan jongeren leidt ertoe dat ouderen meer tot hun recht komen. Ze bloeien en genieten van het enthousiasme van jongeren. Jongeren willen echt onderdeel zijn van de gemeente. Een deel van de jongeren wil daarbij uitgedaagd en begeleid worden om dingen op te pakken die bijdragen aan de gemeenschap zelf. En juist actieve jongeren zorgen voor een sneeuwbaleffect. Jongeren activeren elkaar.

‘Wat mij aanspreekt is dat Growing Young niet het zoveelste Amerikaans handboek of stappenplan is waarin staat wat je wel en niet zou moeten doen en jongeren gezien worden als objecten. Wel legt het een aantal essentiële principes bloot die kenmerkend zouden zijn voor een christelijke gemeenschap. En juist de samenhang in gemeenschappen staat onder druk. Jongeren geven aan dat ze niks hebben met de gemeenschap. Ze zijn daarin niet de enige: het lijkt kenmerkend te zijn voor vele gemeenschappen. We redden het niet door jongeren de notie van gemeenschappelijkheid te onderwijzen. Het enige wat vruchtbaar werkt is door het als ouderen voor te leven.

Growing Young vraagt om een cultuurverandering waarin we in alles rekening houden met jongeren. Het vraagt om een gemeenschap waarin we ons richten op persoonlijke relaties en betrokkenheid. Zijn we hiertoe bereid? Wat mag het ons kosten? Het vergt moed. Het gaat niet vanzelf, maar ik wil me graag laten uitdagen!’

Ontdek Samen Jong